نام علمی زعفران : ( Crocus sativus)
زعفران گیاهی است از تیره زنبقیان که از طریق پیاز زعفران رشد و تکثیر می یابد. پیاز این گیاه، یک پوشال قهوهای رنگ دارد که از آن محافظت میکند. بعد از این که پیاز این گیاه کاشته میشود، شروع به رشد میکند و یک ساقه(تیج) ایجاد میکند که در انتهای آن یک غنچه ایجاد میشود. بعد از گلدهی، شما با یک گل بنفش با ۶ گلبرگ زیبا مواجه میشوید که از ۳ کلاله قرمز رنگ محافظت میکنند. این سه کلاله قرمز همان ماده خوش طعم است که از آن برای چاشنیزنی و رنگ دهی غذاها استفاده میشود و با زحمت فراوان تهیه میشود.
گل زعفران باتوجه به ویژگی های ظاهری از چهار بخش اصلی تشکیل شده که هر کدام کاربردهای متفاوتی دارند.
گلبرگ، کلاله، خامه، برگ و پیاز
۱ . گلبرگ : گلبرگ زعفران بنفش رنگ بوده و در قسمت بالای گل زعفران قرار میگیرد. تعداد گلبرگها سه عدد بوده و ضخامت آنها میتواند کم تا زیاد باشد.
۲٫ کلاله: کلاله همان رشتههای زعفران است و به نوعی مهمترین بخش گل زعفران شناخته میشود. کلاله را به چهار بخش سرگل، نگین، پوشال و دسته تقسیم میکنند و انواع زعفران بر اساس بخشهای مختلف نوع کلاله تولید میشود.
کلالههای زعفران هر کدام دارای رنگ، ضخامت و عطر متفاوتی هستند. برای مثال کلالههای زعفران کاشته شده در مزارع زعفران خراسان ، بسیار درشتتر از دیگر انواع زعفران است. رنگ کلاله از قرمز پر رنگ تا نارنجی کم رنگ متغیر است. کلاله معمولا سه شاخه بوده و ارتفاع آنها کوتاه تا بلند است، چرا که طول کلاله به طول گلبرگها بستگی دارد.
۳٫ خامه: خامه در قسمت انتهای کلاله قرار داشته و زرد رنگ است. رنگ خامه هم میتواند کم رنگ یا پر رنگ باشد. زعفران پوشال و دسته ترکیبی از کلاله و خامه خواهد بود.
۴٫برگ: برگ زعفران که به آن چمچمه هم میگویند، اولین قسمتی از گل زعفران است که پس از کاشت سر از خاک بیرون میآورد.
پیاز زعفران: پیاز زعفران عامل اصلی تولید زعفران است. برای کاشت زعفران، باید پیاز زعفران را در خاک کاشت. این پیاز و در اشکال دایرهای، تخممرغی، پهن، لوزی یا بیضی فروخته میشود. قطر پیاز زعفران میتواند کم یا زیاد باشد. پیاز زعفران دارای الیافی است که رنگ قهوهای دارد. این الیاف هم پر پشت و هم کم پشت بوده و میتوانند سفیدی پیاز را بپوشانند.